Rabobank kijkt naar de toekomst van Europa
In een aantal lidstaten van de Europese Unie (EU) kunnen politieke partijen met een nationalistische agenda op veel steun rekenen. In het Verenigd Koninkrijk stemde men zelfs voor een vertrek uit de EU. Hierdoor staat het Europese project onder druk. Rabobank presenteert vier mogelijke toekomstscenario’s voor Europa.
Ons basisscenario is ‘Doormodderen’: De EU en de eurozone blijven bestaan, maar de samenwerking tussen lidstaten verloopt steeds moeizamer en fricties lopen op. Doormodderen is op de langere termijn niet houdbaar en zal uiteindelijk uitmonden in een scenario waarin (1) de integratie zich verdiept (2) de EU uiteenvalt of (3) sommige lidstaten uittreden, terwijl andere lidstaten de samenwerking (op een aantal dossiers) intensifiëren.
Brexit
De Britse bevolking heeft op 23 juni 2016 in een referendum gestemd om de EU te verlaten. De Brexit heeft hoogstwaarschijnlijk negatieve economische gevolgen voor zowel het VK als voor de rest van EU. De uiteindelijke economische impact hangt af van de handelsafspraken tussen het VK en de EU na de Brexit. Als de Brexit ertoe leidt dat er meer lidstaten zullen willen vertrekken of een uitzonderingsposities zullen eisen, zal dit grote negatieve gevolgen kunnen hebben voor het Europese project. De kans op een domino-effect neemt toe naarmate de afspraken tussen de EU en het VK gunstiger zijn. Als een domino-effect uitblijft, kan het vertrek van de Britten mogelijk zelfs een positief effect hebben, aangezien zij veelal verdere integratie hebben tegengehouden.
De toekomst van Europese samenwerking
Al met al ziet de toekomst van de Europese samenwerking er nu beter uit dan een jaar geleden. De kans op directe ongecoördineerde terugval is afgenomen. Het vertrouwen in de EU verbetert, de euro-sceptische Le Pen is niet de nieuwe Franse president en de euro-sceptische Wilders heeft de Nederlandse verkiezingen niet gewonnen. Het lijkt er echter niet op dat er op korte termijn verdiepingsslagen worden gemaakt.
In Italië focust de politiek zich op de aanstaande verkiezingen, Macron zal zich eerst thuis moeten laten gelden voordat hij dat in Europa kan doen en ook Merkel moet eerst een regering gaan vormen. Die regering zal bovendien voor Duitse begrippen gefragmenteerd zijn.
Tot slot, Centraal- en Oost-Europese lidstaten wijzen verdere politieke en sociale integratie steevast van de hand, denk bijvoorbeeld aan het vluchtelingendossier.
Betekenis voor U
Onze economie is diep vervlochten met die van de EU. Een goed of slecht functionerend Europa raakt iedereen. Allereerst ondernemers, vooral zij die internationaal handelen, maar uiteindelijk ook burgers. De manier waarop u de scenario’s kunt gebruiken verschilt per doelgroep. Een ondernemer kan op basis van de ontwikkelingen die hij signaleert bepalen in welk kwadrant Europa zich bevindt en welke kant het zich op beweegt. Hier kan hij zijn ondernemingsstrategie mede op baseren. Financiële markten zullen zich onder een aantal van de aangereikte scenario’s volledig anders gedragen en dus is dit ook relevant voor beleggers.
Rudy Dries
Rabobank Salland
www.rabobank.nl/salland
