Willy Haarman heeft alles gezien, gedaan en meegemaakt
In een rustig tempo wandelt Willy Haarman over het industrieterrein. Hij kent praktisch alle bedrijven en ondernemers, dus om de haverklap komt hij een bekende tegen. Hij steekt zijn hand op, groet vriendelijk of maakt een praatje. Niets is nep of geforceerd, alles wat Willy doet komt voort uit oprechte interesse. Het blijkt alvast alles over deze ondernemer .n bestuurder te zeggen. “In mijn woordenboek komt het woord ‘nee’ niet voor. Als iemand mij iets vraagt, wil ik altijd helpen.”
Als we het gehele cv van Willy Haarman hier zouden willen opsommen, dan zouden we ons magazine behoorlijk moeten uitbreiden. In de afgelopen zeventig jaar heeft Willy namelijk behoorlijk wat functies vervult. Als werknemer, werkgever en ondernemer, maar de meeste mensen zullen hem toch vooral kennen als actief en veel gevraagd bestuurder. Om je een héél klein inkijkje te geven: Willy was o.a. voorzitter van Kring Raalter Werkgevers, Ondernemers Vereniging Lemelerveld, Platform Techniek Salland en vicevoorzitter van Staalbouw Groep Oost. Daarnaast bekleedde hij bestuursfuncties voor KvK Zwolle, MKB Regio Zwolle en VNO – NCW Noord-West Overijssel. En daarmee hebben we nog altijd meer functies niét dan wel genoemd. Ontzettend indrukwekkend, maar Willy blijft er vooral heel nuchter onder. Hij is bescheiden, maar vertelt desondanks ontzettend graag over alles wat hij heeft beleefd en meegemaakt. En wat hem betreft begint dat verhaal op zijn elfde. “Ik was altijd al een harde werker, dus ik begon al heel jong met een bijbaantje voor in de weekenden en vakanties. Mijn toenmalige baas was een enorm gedreven ondernemer. Ik keek tegen hem op, zag hem als voorbeeld. Ik kwam zelf helemaal niet uit een ondernemersfamilie, dus voor mij was die wereld helemaal nieuw. We klikten goed en op één of andere manier raakte hij iets bij mij. Het ondernemerschap triggerde me en daarmee was er een zaadje geplant. Het was maar een simpel bijbaantje, maar ik vond het prachtig. Ik was nog ontzettend jong, maar vanaf dat moment wist ik: dit wil ik ook.”
Het ondernemersvuurtje
Als Willy iets in zijn hoofd heeft, dan zet hij alles op alles om dat te behalen. En dus koos hij vol enthousiasme een opleiding richting techniek. Hij had zijn toekomst nog niet perfect uitgestippeld, maar het was voor Willy wel duidelijk dat het ooit in deze branche moest gebeuren. “Ik had altijd wel iets met techniek gehad, dus voor mij was de LTS een hele logische stap. Vroeger was er ook nog niet zoveel keus hè. Je ging naar de HBS, MULO of de LTS. Meer was er niet. Ik wilde een technisch vak leren en op een gegeven moment belandde ik in de metaal.” Ondanks zijn duidelijke droom om ondernemer te worden, begon Willy niet meteen voor zichzelf. Hij werkte in loondienst bij verschillende bedrijven en in verschillende functies. Uiteindelijk kwam hij terecht bij H.A.M. Schrijver Broekland. “Daar werd ik bedrijfsleider op de staalafdeling en de rechterhand van de toenmalige leidinggevende. Door privéomstandigheden moest ik op een gegeven moment het leiderschap overnemen. Ik was nog ontzettend jong, 26 jaar, maar het ging door de slechte economische situatie in de jaren tachtig niet goed met het bedrijf. En dus moest ik harde keuzes maken en in opdracht van mijn werkgever meerdere mensen ontslaan. Dat vond ik heel pittig, ik moest echt even op zoek naar die knop in mijn hoofd. Want hoe ontsla ik mijn eigen collega’s? Hoe moeilijk ook, ik heb daar heel veel van geleerd.” Willy haalde veel voldoening uit zijn baan, maar ondertussen bleef het ondernemersvuurtje zeker wel branden. Voor hem was het duidelijk: hij wilde die droom verwezenlijken. En snel ook. Die wens kwam in een stroomversnelling toen hij zijn toekomstige compagnon Jim Kramers ontmoette. “Wij klikten heel goed en op een gegeven moment kwam de vraag: kunnen wij niet samen iets gaan doen? We vulden elkaar perfect aan. Hij was de commerciële man, ik meer de doener. En dus besloten we ervoor te gaan. Naast mijn werk volgde ik in de ochtend- en avonduren een studie bedrijfsvoering en achter de schermen zocht ik mijn eigen opvolger. Ik wilde mijn werkgever niet alleen te laten zitten, dus ik zorgde dat ik alles netjes achterliet. En toen ben ik van de één op de andere dag vertrokken. ’s Ochtends om 9.00 uur stapte ik binnen en zei ik: ‘Ik stop ermee. Ik ga vandaag weg.’ Bizar eigenlijk hè? Toen kon dat nog zo, tegenwoordig is dat natuurlijk ondenkbaar.”
In eerste instantie waren Willy en zijn compagnon van plan om een heel nieuw bedrijf in de staal te beginnen. Ze hadden in Heino een stuk grond in optie waar ze hun bedrijfspand wilden gaan bouwen. “De tekeningen waren gemaakt, de piketpalen uitgezet. Maar toen kwam Nijl – Nederlandse IJzerconstructiewerkplaats Lemelerveld – langs. Zij zaten in zwaar weer en zochten naar een nieuwe eigenaar. Mijn compagnon was daar ooit adjunct-directeur geweest en ze vroegen hem om terug te komen. Dat was nog niet zo’n makkelijke keuze, want wilden we al onze plannen wel achterlaten? We hebben een jaar lang gesproken en overlegd in achterkamertjes. We zagen namelijk ook wel voordelen. Je hoeft immers niet van nul iets op te bouwen.
Je hebt al klanten, werknemers en een fabriek, dus je stapt in een rijdende trein. Daarnaast was het natuurlijk ook wel een voordeel dat mijn compagnon het bedrijf al kende. Alles bij elkaar opgeteld besloten we de kans te pakken. Op 11 maart 1992 was het rond en werd ik officieel voor vijftig procent eigenaar van ons eigen bedrijf.” Er verschijnt een bescheiden glimlach op Willy’s gezicht als hij terugdenkt aan dat moment. “Ik vond het heel bijzonder, want het was iets waar ik altijd van had gedroomd. En het was me toch maar mooi gelukt.”
Heilige huisjes
Met de koop van Nijl stond Willy opeens aan het roer van een bedrijf met 75 mensen in dienst. Alleen die stap was al een behoorlijke uitdaging, maar daarbovenop ging het ook nog eens heel slecht met Nijl. “Nee, het was niet echt een gemakkelijk moment om in te stappen”, zo zegt Willy met gevoel voor understatement. “We stonden voor een pittige klus. Zeker ook omdat Nijl een familiebedrijf was met een enorme geschiedenis. Ze bestonden al sinds 1926, maar toen kwamen wij en moesten de zaken opeens anders. Dat vonden mensen ingewikkeld. ‘We hebben het altijd zo gedaan, dus waarom moest alles opeens anders?’, zo kregen we dan te horen. Al met al hebben we heel wat heilige huisjes moeten omschoppen en hebben we de boel behoorlijk omgegooid. Hoe we iedereen toch meekregen? Door niet alles meteen te willen veranderen, maar dit heel geleidelijk aan te pakken. En door heel strak en helder te communiceren: dit is waar we heen willen en zo gaan we dat doen. Doordat onze medewerkers zagen dat het steeds beter ging, ontstond er natuurlijk vertrouwen.” Langzaam maar zeker kregen Willy en zijn compagnon alles op de rit. Er ontstond een open, loyale werksfeer, precies zoals Willy het ondernemerschap voor ogen had. “Ik liet elke dag mijn gezicht zien, stond dicht bij mijn mensen. Aandacht hebben voor elkaar heb ik altijd belangrijk gevonden. Op werkgebied, maar ook privé. Ik wist altijd precies wat er speelde. Tegenwoordig worden duidelijkheid en menselijkheid weleens als tegenpolen weggezet, maar wat mij betreft gaan die twee juist prima hand in hand.”
Hoewel Nijl in principe alle middelen in huis had om een succesvol bedrijf te zijn, was er toch één terugkerend probleem: de behoorlijk verouderde fabriek. “Het gebouw was van 1850 en in 1926 was het verbouwd tot staalfabriek. Logistiek zat het op zich prima in elkaar, maar het was gewoon heel oud. In 2001 bouwden we daarom een nieuwe fabriek op het industrieterrein van Lemelerveld. Met militaire precisie dachten we na over hoe de fabriek logistiek vorm te geven. Ook onze medewerkers betrokken we hier actief bij. De tekeningen hingen in de kantine zodat iedereen kon meekijken. Doen we het goed? Heb je zelf wensen? En op welke plek zou jij willen werken? Als ik er nu op terugkijk was het een logistiek hoogstandje.” Willy pauzeert even, terwijl hij naar buiten staart. Met gepaste trots vervolgt hij zijn verhaal: “Nergens in de buurt vond je iets gelijkwaardigs. En op een andere plek in Nederland ook niet. Grappig genoeg is onze fabriek daarna meerdere keren nagebouwd. Dat is natuurlijk een enorm compliment.”
Met dezelfde mensen en dezelfde middelen als voorheen, ging de productie van Nijl met bijna 25 procent omhoog. Puur en alleen door de betere logistiek. En vanaf dat moment ging het hard met Willy’s bedrijf. Grote klussen volgden. Zo mochten ze de constructie leveren voor theater De Spiegel in Zwolle en kochten ze in 2003 een bedrijf dat al 25 jaar actief was in de aircraft docking. “We maakten trappen en bordessen rondom vliegtuigen om ervoor te zorgen dat onderhoudsmonteurs sneller en veiliger hun werk kunnen doen. Voor ons was dat natuurlijk een compleet nieuwe wereld en een nieuwe tak van sport”, zo vertelt Willy daarover. “We gingen opeens heel Europa door, mochten aan de slag voor KLM, Lufthansa en Swiss Air. Als ik eraan terugdenk was het eigenlijk niet te bevatten wat voor een enorm grote klussen wij deden. En nog altijd trouwens, want die tak van ons voormalige bedrijf bestaat nog steeds: NIJL Aircraft Docking. Ze zijn ontzettend succesvol. En dat is allemaal begonnen in onze Nijl fabriek, ongelofelijk toch?” Uiteindelijk eindigde het avontuur bij de ijzerfabriek in 2005. Willy en zijn compagnon besloten het bedrijf samen te verkopen. “Hij was inmiddels 71 en vond het mooi geweest. Toen heb ik gezegd: oké, dan stoppen we samen. Het was mooi om te doen en we hebben er écht van genoten, maar het was ook goed zo. We vonden een koper en ik heb nog een jaar meegedraaid om de boel op gang te houden. En daarmee ging het boek dicht. Helaas is in 2012 de toko failliet gegaan.”
Willy was zelf nog maar 51 jaar toen hij afscheid nam van Nijl. En dus rees de vraag: wat nu? Een duidelijk idee had de ondernemer niet. Al merkte hij wel dat er geregeld medeondernemers bij hem aanklopten. “Ze vroegen om advies voor hun bedrijf. Of ze zeiden: ‘Goh, Willy. Zou je eens met me willen sparren?’ Vanuit daar ben ik in 2006 begonnen met mijn eigen adviesbureau. Ik ging van zeventig man personeel naar een eenmanszaak. Een enorm contrast, maar het klopte wel. Ik begon met het ondersteunen van directeuren, trad een aantal keer op als interim en hielp daarna ook bij overnames. In mijn adviesbureau komt al mijn kennis en ervaring perfect samen. Ik heb alles gezien, gedaan en meegemaakt en ik vind het heerlijk om andere mensen daarmee verder te kunnen helpen. Voor mij kost het weinig moeite, terwijl iemand anders er een enorm voordeel bij kan hebben. Daarnaast vind ik het leuk dat je in allerlei vakgebieden komt. Je ontmoet verschillende mensen, krijgt overal een kijkje in de keuken. Daar geniet ik echt van. Tegenwoordig doe ik dit met een compagnon, Coen Elferink, alweer vele jaren en hebben we veel bedrijven in de regio mogen bijstaan. En nog altijd. Maar niet zo lang meer hoor. Ik ben zeventig geweest en zit wel in de fase waarin ik aan het afbouwen ben. Dat probeer ik tenminste”, zo gniffelt Willy. “Ik werk niet meer elke dag, maar ik vind het te leuk om helemaal niet meer te doen. En mensen weten me nog steeds te vinden. Dat gaat ook nooit meer over denk ik, haha!”
Aanpakken
Over Willy’s ondernemerschap kunnen we nog pagina’s genoeg vullen (of zoals Willy zelf zegt: “Ik kan er wel een boek over schrijven.”), toch is er daarnaast nog een heel groot deel van zijn leven dat we niet onbenoemd kunnen laten. Willy heeft namelijk een gigantisch cv op het gebied van bestuurstaken bij verschillende verenigingen, organisaties en stichtingen. Hij werd niet voor niets benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. “Als ik ergens zat en ik vond dat er iets anders moest, dan zei ik dat gewoon. En ja, dan ben je natuurlijk snel de klos. Je kunt wel heel hard roepen en zelf niks doen, maar zo zit ik niet in elkaar. Als je iets wil, moet je er vol voor gaan. Ik ben van het aanpakken. Niet dralen, gewoon doen. Daarnaast komt ‘nee’ eigenlijk niet voor in mijn woordenboek. Dus als iemand mij iets vraagt, wil ik helpen. Alles bij elkaar was ik eigenlijk alleen maar aan het werk. Maar dat is ook wie ik ben. Ik ben geen stilzitter, ben altijd bezig of onderweg. Ik vind het belangrijk om iets bij te dragen, maar daarnaast haal ik er ook heel veel voldoening uit”, zo vertelt Willy. “Tuurlijk moest ik er andere dingen voor laten, dus ik ben heel dankbaar voor alle steun van het thuisfront. Het heeft me namelijk zoveel gebracht. Je hoort van alles, ziet van alles en je leert van mensen die hele andere gedachtes hebben.” Willy kijkt even peinzend voor zich uit, terwijl hij zijn volgende woorden lijkt te wegen. “Ik vind het daarom ook wel moeilijk om te zien dat het tegenwoordig zo lastig is om bestuursleden te vinden. Ik weet niet waarom, maar blijkbaar hebben mensen er toch geen tijd meer voor. Of ze willen geen tijd maken. Terwijl het ook heel goed is voor jezelf. Ik zie het in ieder geval als een enorme plus in mijn carrière. Ik heb er geen dag spijt van gehad.” Ook al is Willy ook in het bestuurswerk aan het minderen, helemaal laten kan hij het nog niet. Zo is hij op dit moment nog voorzitter van de Raalter Uitdaging en is hij ambassadeur voor MKB regio Zwolle. In het verleden stak hij daarnaast veel tijd en moeite in Platform Techniek Salland. “Want hoe kunnen we jongelui naar de techniek sturen? Dat onderwerp ging me natuurlijk aan het hart. Inmiddels hebben we daarin hele mooie stappen gemaakt. Waar je ook kijkt: overal lopen stagiaires rond om het vak te leren. Belangrijk, want die vakmensen hebben we hard nodig.”
Ook als voorzitter van de Kring Raalter Werkgevers heeft Willy heel veel dingen kunnen veranderen, aanpassen en structureel regelen. “Ik was altijd aan het duwen, want hoe gaan we nu verder? Hoe kunnen we het nog beter doen voor onze ondernemers? En waar willen we heen in de toekomst? Ik liep de deur bij de gemeente praktisch plat, zo vaak zat ik daar om dingen voor elkaar te krijgen. Elke keer maar weer belangrijke onderwerpen aanhalen. Zo hebben we hard getrokken aan Zegge VII in Raalte en ons actief bemoeid met het industrieterrein van Heino. Ik vind het heel mooi dat we daar nu de vruchten van plukken. En dat zelfs mensen in Zwolle zeggen: goh, in Raalte gebeurt écht wat. We staan weer op de kaart. Ik kan gerust zeggen dat ik enorm trots ben op het Raalter ondernemersklimaat. Toen ik bij de Kring kwam, stonden we er slecht voor als het gaat om ondersteuning en betrokkenheid van de gemeente. Uit onderzoek bleek toen dat we landelijk gezien op positie tweehonderd nog wat stonden. Het was ons doel om dat te veranderen. En dat is gelukt, want er zijn gigantische stappen gezet. De communicatie is goed, de voorwaarden zijn goed en de gemeente probeert zaken actief uit te besteden aan regionale ondernemers. Alles bij elkaar opgeteld staan we in datzelfde onderzoek nu op plek drie. Dat ik daar een schakel in ben geweest… Dat vind ik héél héél mooi. Daarnaast hebben we natuurlijk fantastische bedrijven in onze gemeente. Daar word je stil van.”
Verbinden
Als je je beroep hebt gemaakt van het adviseren van andere ondernemers, kunnen we dit artikel natuurlijk niet afsluiten zonder om een slotadvies te vragen. Gelukkig hoeft Willy hier hélemaal niet lang over na te denken. “Zorg dat je als ondernemer bijblijft. Dat je niet op je eigen eilandje blijft zitten, maar dat je andere ondernemers bezoekt en ontmoet. Je hoeft het niet allemaal alleen te doen, dus doe kennis op bij een ander. Echt waar, daaruit ontstaan zulke mooie dingen. Ik heb in mijn carrière het wiel ook nooit zelf uitgevonden. Ik heb altijd goed gekeken naar anderen. En de zaken waar ik geen verstand van had, besteedde ik heel bewust uit aan specialisten. Zo was ik er zelf geen tijd aan kwijt en wist ik ook nog eens zeker dat het goed gebeurde. Daarom zeg ik altijd: erken vooral je eigen kwaliteiten en tekortkomingen. En als je een probleem hebt, moet je om je heen kijken. Want grote kans dat iemand anders dat probleem allang heeft meegemaakt en opgelost. Ga naar diegene toe, krijg het antwoord, leer ervan en klaar is Kees. Als ik nu terugkijk op alles wat ik heb gedaan, dan ben ik niet het meest trots op die gigantische opdrachten, maar juist op het verbinden en het delen. De kennis die ik heb, heb ik altijd graag willen overdragen. Als iemand mij iets vraagt, dan mag diegene alles van me hebben en weten. Ik stroom zo leeg. Dus ondernemers: ontmoet elkaar en luister naar elkaar. Dat is het allerbelangrijkste.”
